آیا آمریکا از ابزار “ویزا ” فقط علیه دانشجویان ایرانی استفاده میکند؟

در سالها و ماه های اخیر دستورات اجرایی رئیس جمهور آمریکا بر وضعیت اخذ ویزای آمریکا برای اتباع برخی از کشورها به ویژه ایرانیان تاثیر زیادی گذاشته است.

ازجمله مهمترین گروه­هایی که تحت تاثیر قرارگرفته اند دانشجویان  هستند. البته مقامات سیاسی کشور هم از این پدیده دور نمانده ­اند.

در واقع ویزا به نوعی ابزار سیاسی برای اعمال قدرت های مقطعی و ایجاد فشار های سیاسی در دست رئیس جمهور آمریکا در مورد ایران تبدیل شده است. این مسئله نه تنها برای ایران بلکه برای کشورهایی مانند چین نیز تحقق پیدا کرده است. به این ترتیب که حتی در برخی از موارد پس از اخد ویزای این کشور دانشجویان از ورود به خاک آمریکا منع شده­ اند. به این ترتیب که یا از داخل کشور امکان پرواز نیافته اند یا پس از ورود به خاک آمریکا بازگردانده شده اند.

این امر بیشترین تاثیر منفی را بر دانشجویانی داشته است که برنامه ریزی میان مدتی برای تحصیل در دانشگاه های این کشورانجام داده اند ، شرایط و نیازمندی های لازم برای این حضور را فراهم کرده اند حتی ویزای این کشور را اخذ کرده اند، ولی به صورت ناگهانی و بدون هیچ توضیحی از انجام برنامه خود بازمانده اند. در واقع این به نوعی تحث تاثیر قرار دادن زندگی افراد است. البته حقوقدانان و برخی از انجمن ها و گروه های حامی و حافظ حقوق افراد به این سیستم اعتراض کرده اند ولی مسئله این است که بعد از اخذ ویزا امکان لغو آن وجود دارد، و از نظر حقوقی امکان پیگیری برای  این افراد طبق قوانین آمریکا وجود ندارد.

در این بین احتمال عدم صدور ویزا تا آخرین لحظات برای مقامات سیاسی ایران از جمله وزیر خارجه و رئیس جمهور برای شرکت در نشست سازمان ملل، یا صدور ویزاهای تحقیر امیز ، مانند صدور ویزا با شعاع حرکت مشخص مسئله ای است که بیش از پیش روشن می سازد که مسئله صدور ویزا برای آمریکا یک مسئله سیاسی است و چندان به قوانین و نیازمندیهای صدور ویزای این کشور ارتباطی ندارد. چنانچه در نهایت برای 40 نفر از 124 نفر هیئت ایرانی و تیم همراه که قصد شرکت  در نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل را داشتند ویزا صادر نشد.

به عنوان نمونه میتوان به حداقل  12 دانشجوی پذیرش گرفته در رشته های تحصیلات تکمیلی رشته های  مهندسی و علوم کامپیوتر در دانشگاه های کالیفرنیا  اشاره کرده که در ماه اخیر به صورت غیر منتظره ای  ویزای آنها کنسل شد و از پرواز آنها به سمت آمریکا ممانعت به عمل امده است. این لغو ویزاهای ناگهانی در زمان تنش بالا میان ایران و آمریکا بوجود آمد  البته به نقل از نیویورک تایمز همه  آنها قبل از تنش جدی میان ایران و آمریکا در موضوع  حمله به تجهیزات نفتی عربستان بوده است.

 در حالی که  گروه­ های دانشگاهی  وحقوقی به این وضعیت معترض هستند وزارت کشور آمریکا اذعان داشت که در سیاست های ویزای دانشجویی این کشور هیچ تغییری ایجاد نشده است، و مقامات آموزش عالی بیان کردند که مشکل ویزا هر پاییز برای تعدادی از صدها هزار دانشجوی بین المللی که قصد سفر به آمریکا برای تحصیل در کالج ها و دانشگاه های این کشور را دارند، اتفاق میافتد.

این 12 دانشجو که بیشتر آنها در دانشگاه کالیفرنیا پذیرفته شده بودند بیان داشتند که ویزای آنها در آخرین لحظه باطل شده است و بدون هیچگونه اخطار یا توضیحی این اتفاق افتاده است. از پرواز تعدادی از این دانشجویان در فرودگاه امام خمینی ایران، برخی از آنها در اواسط راه و در فرودگاه ترانزیت به مقصد آمریکا ممانعت شده است و  یک نفر هم پس از رسیدن به فرودگاه بوستون آمریکا برگردانده شده است. خیلی از این دانشجویان اظهار می دارند که سایت وزارت کشور آمریکا در حدود 30 اگوست ویزای آنها را  تغییر داده و آنها از سوار شدن به هواپیما در اوایل سپتامبر منع شده اند.

در مصاحبه های تلفنی و ایمیلی با برخی از این دانشجویان ایرانی آنها به وضعیت های بغرنج خود اشاره کرده اند. برخی شغل های سطج بالایی را رها کرده اند یا خانه خود را فروخته اند یا فرصت های خوبی را در اروپا یا کانادا از دست داده اند. بسیاری از این افراد با ازدست دادن فرصت های برنامه ریزی شده و قابل برنامه ریزی خود دچار افسردگی و از بین رفتن بخشی از سرمایه های مالی و انسانی خود می شوند.

البته ایرانیان  به همراه اتباع کشورهای لیبی، سومالی، سوریه، یمن،  کره شمالی و ونزوئلا از  سال 2017 با دستور اجرایی رئیس جمهور آمریکا از سفر به آمریکا با ویزای visitor  منع شده بودند ولی دانشجویان جزء این ممنوعیت نبوده اند. ولی  بیشتر دانشجویانی که از ورود به آمریکا منع شده اند ویزاهایی برای یکبار ورود داشته اند و خود را برای سالهایی دور از خانواده که آنها هم  به دلیل امکان دیدار نداشتند آماده کرده بودند.

با این وجود آسیب دیدن افراد از این نحو سیاست های مهاجرتی تنها برای ایرانیان و این چند کشور نبوده است چنانچه به نقل از رویترز وزرات آموزش چین در پی افزایش و گسترش جنگ تجاری میان چین و آمریکا به دانشجویان این کشور برای برنامه ریزی جهت تحصیل در آمریکا هشدار داده است، در ماه های اخیر تعداد ویزاهای رد شده برای دانشجویان چینی بسیار زیاد شده است و در مدت اقامت و تمدید ویزاهای دانشجویان چینی در ایالات متحده هم مشکلاتی پدید آمده است.

نویسنده: فهیمه بهزادی / تحلیلگر ارشد حوزه مهاجرت

تهیه شده در رصدخانه مهاجرت ایران