وضعيت ايران در مهاجرت هاي بين المللي دانشجويان

چکیده:

یکی از اصلی‌ترین سرمایه‌های هر کشور نیروی انسانی آن کشور، به‌ویژه نخبگان و تحصیل‌کردگان هستند. در ایران مسئله مهاجرت دانشجویان و نخبگان همواره یکی از دغدغه‌های مهم تصمیم‌گیران و سیاستمداران بوده است؛ اما با این وجود، این حوزه با فقدان جدی آمارهای موثق و پژوهش‌های مورد نیاز جهت سیاستگذاری کارآمد رو‌به‌روست. در چنین شرایطی، یکی از راه‌هایی که می‌تواند جهت تبیین وضعیت فعلی ایران در امر مهاجرت نخبگان و دانشجویان موثر باشد، بررسی وضعیت ایران در شاخص‌های جهانی مرتبط با این موضوع است. در این راستا، شاخص‌های جریان بالقوه مهاجرت و شاخص جهانی رقابت‌پذیری استعداد (GTCI) انتخاب شده و در گزارش پیش رو مورد بررسی قرار گرفته‌اند. شاخص‌جریان بالقوه مهاجرت که در بخش اول بیان شده، پتانسیل مهاجرت در هر کشور را می‌سنجد؛ در تعریف دقیق‌تر، این شاخص میزان افزایش یا کاهش جمعیت هر کشور در صورت برداشته شدن موانع جابه‌جایی و مهاجرت را اندازه می‌گیرد. یکی از مزایای شاخص مذکور این است که برای 150 کشور جهان جمع‌آوری شده است و تاکنون هیچ شاخصی در حوزه مهاجرت تا این اندازه داده قابل مقایسه بین کشوری گردآوری نکرده است. مزیت دیگر آن این است که علاوه بر در نظر گرفتن جمعیت هر کشور به طور عام، برای جوانان و استعدادها نیز به طور خاص اندازه‌گیری شده است. شاخص انتخابی دیگر، شاخص جهانی رقابت‌پذیری استعداد (GTCI) است که در بخش دوم مورد بررسی قرار گرفته و توان کشورها در رقابت بر سر استعدادها را نشان می‌دهد. پس از بیان وضعیت ایران در شاخص‌های مذکور، برخی آمارهای مرتبط با مهاجرت نخبگان و دانشجویان که از طریق مطالعات کتابخانه‌ای قابل استخراج بوده است، همچون تعداد دانشجویان ایرانی خارج از کشور و روند حضور دانشجویان بین المللی ایران در 10 مقصد اول مهاجرتی این گروه، در بخش سوم ارائه شده است و نهایتا پس از بررسی وضعیت ایران در مهاجرت‌های دانشجویی در آیینه آمارها و شاخص‌های جهانی در سه بخش نخست، در بخش چهارم قسمتی از نتایج اولیه یکی از جدیدترین پژوهش‌هایی که در ارتباط با مهاجرت دانشجویان انجام شده، ارائه شده است. این پژوهش به صورت پیمایش آنلاین در اواخر سال 1397 توسط رصدخانه مهاجرت ایران و در میان دانشجویان و فارغ‌التحصیلان بعد از سال 1390 اجرا شده و تا کنون 920 نفر در آن شرکت کرده‌اند.

جهت دریافت متن کامل گزارش درخواست خود را از طریق صفحه ی تماس با ما ارسال نمایید.