روند صعودی بازگشت مهاجران فاقدمدرک افغانستانی در زمان هشت ماهه‌ی اول سال 2021

• 
• با در دست گرفتن قدرت توسط نيروهاي طالبان در افغانستان، بازگشت مهاجران فاقدمدرك افغانستاني از ايران به طور چشمگيري افزايش يافته است. به طوري كه در 9 ماهه اول سال 2021، روند بازگشت مهاجران فاقدمدرك افغانستاني از ايران از مجموع بازگشتي‌ها در سال 2020 پيشي گرفته است. از ابتداي سال ميلادي جاري تا 9 سپتامبر 2021 جمعا 859 هزار و 431 نفر از مهاجران فاقدمدرك افغانستاني به كشور خود بازگشته اند. اين در حالي است كه در سال 2020 جمعا 859 هزار و 9 نفر از مهاجران فاقدمدرك افغانستاني به كشور خود بازگشته بودند. به عبارت ديگر در هشت ماهه اول سال 2021 ميلادي (ژانويه تا آگوست) در مقايسه با مدت مشابه سال قبل تعداد مهاجران بازگشتي حدود 60 درصد افزايش يافته است.
• هر چند كه شيوع ويروس كرونا روند بازگشت مهاجران فاقدمدرك افغانستاني از ايران را در سال 2020 شتاب بخشيد، اما آمارها حاكي از آن است كه قدرت يابي طالبان در افغانستان باعث ورود تعداد زيادي از مهاجران فاقدمدرك افغانستاني به ايران شده كه بخشي از آنها پس از دستگيري از كشور طرد شدند.
• يكي از علل افزايش آمار بازگشت را مي‌توان در افزايش ردمرز (ديپورت) مهاجران فاقدمدرك از ايران دانست. به طوري‌كه در هشت ماهه نخست سال 2021، حدود 60 درصد مهاجران فاقدمدرك به كشور خود ديپورت شدند و 40 درصد آنها به صورت داوطلبانه به افغانستان بازگشتند. اين در حالي است كه تعداد بازگشت داوطلبانه در مدت زمان مشابه در سال 2020 بيشتر از بازگشت اجباري بوده و حدود 66 درصد از مهاجران فاقدمدرك افغانستاني به صورت داوطلبانه و 34 درصد به صورت رد مرز (ديپورت) از ايران به كشور خود طرد شدند.
• كاهش فرصت­هاي شغلي و ركود اقتصادي مهمترين عوامل افزايش بازگشت داوطلبانه در سال 2020 بوده است اما در سال 2021 با افزايش تعداد مهاجران فاقدمدرك ورودي، نرخ مهاجران ديپورت شده افزايش يافته است. برخي از آنها در مناطق مرزي ايران و پاكستان/افغانستان، برخي در مسير و يا شهرهاي مقصد مهاجران در ايران دستگير و طرد شده و برخي نيز در مناطق مرزي ايران و تركيه در زمان خروج از كشور دستگير و طرد مي­شوند.

منبع:

IOM Weekly Situation Report (2021), Available At: https://afghanistan.iom.int/sites/afghanistan/files/Reports/iom_afghanistan-return_of_undocumented_afghans_situation_report_03-09_sep_2021_psu_1.pdf