طرح بشردوستانه دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل متحد براي پاسخگويي به نيازهاي مردم افغانستان  

ترجمه و تلخیص: رقیه صمدی، پژوهشگر رصدخانه مهاجرت ایران: دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل متحد (OCHA) به همراه گروه های تحقیقاتی در گزارشي نيازهاي فوري بشردوستانه مردم افغانستان را از ماه سپتامبر تا دسامبر 2021 برآورد كرده است:

چهل سال جنگ، بلایای طبیعی مکرر، فقر مزمن، خشکسالی و شيوع همه ‌گيري كوويد-19مردم افغانستان را از پاي درآورده است. روي كار آمدن طالبان و تشدید درگیری ها و ناآرامی‌های اخیر نيز اين نیازها را تشدید کرده است. اگرچه قبل از حوادث 15 اوت 2021، وضعیت بشردوستانه در افغانستان یکی از بدترین شرایط در جهان بود، در اواسط سال 2021 نيز، تقریبا نیمی از جمعیت افغانستان -حدود 18.4 میلیون نفر- به کمک های بشردوستانه و حفاظتی نیاز داشتند. از هر سه افغانستاني، یک نفر با بحران یا ناامنی غذایی در كشور خود روبرو است و بیش از نیمی از کودکان زیر پنج سال با سوء تغذیه حاد مواجه هستند.

خطرات امنيتي برای غیرنظامیان افغانستان، به ویژه زنان، کودکان و افراد دارای معلولیت نیز به بالاترین حد خود رسیده است. بر اساس گزارش نمایندگی سازمان ملل متحد در افغانستان[1]، 5138 غیرنظامی در نیمه اول سال کشته (1659 نفر) و زخمی (3524 نفر) شدند، كه افزايش اين تلفات در نتيجه تشديد درگيري‌هاي پس از خروج نیروهای نظامی بین المللی بین ماه های مي و ژوئن رخ داده است. این درگیری‌ها تاکنون بیش از 570 هزار نفر را در افغانستان مجبور به ترک خانه‌های خود کرده است. علیرغم افزایش ناامنی 757 هزار مهاجر فاقدمدرك افغانستاني نيز بین ماه‌های ژانویه تا آگوست 2021 به كشور خود بازگشته‌اند. از سوي ديگر، افغانستان با دومین خشکسالی خود در طي چهار سال اخیر روبرو است. برخلاف خشکسالی گذشته که در منطقه غربی اين كشور رخ داده بود، خشکسالی فعلی، یک سوم کشور را تحت تأثیر قرار داده است. این امر موجب از بین رفتن ذخایر مالی و دارایی بسیاری از مردمی می‌شود که برای کنار آمدن با مشکل روبرو هستند. در حال حاضر، بسیاری از خانواده‌هاي فقير، برای زنده ماندن به مکانیسم‌های مقابله‌ای خطرناک از جمله کار کودکان، ازدواج زودهنگام و اجباری و مهاجرت غیرقانونیِ خطرناک ادامه می‌دهند.

با توجه به تحولات اخير در افغانستان، نيازهاي مردم این کشور به ويژه اقشار آسيب‌پذير آنها، تشديد يافته است. در اين راستا چندین آژانس سازمان ملل متحد درخواست های اضطراری خود را براي كمك رساني به مردم افغانستان آغاز کرده‌اند. شمار آوارگان داخلی در افغانستان از ابتدای سال تاکنون تقریباً به 570 هزار نفر افزایش یافته است و پیش‌بینی می‌شود که این تعداد قبل از پایان سال به 750 هزار نفر برسد. با توجه به اين مسائل، دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل متحد (OCHA) در گزارشي نيازهاي اساسي مردم افغانستان را برآورد كرده است. برای پاسخ به نیازهای بشردوستانه مردم افغانستان، تیم هماهنگی بين‌خوشه‌ای [2](ICCT) طرح چند بخشی را تهیه کرده است که جزئیات پاسخ استراتژیک چهار ماهه (سپتامبر-دسامبر 2021) به بحران کنونی را تشريح مي‌كند. این طرح عمدتاً بر مبناي نیازهای برآورده نشده که در طرح پاسخگویی بشردوستانه [3](HPR) توضیح داده شده و در عين حال نیازهای نوظهور جدید را نیز در بر می‌گیرد. اجرای طرح HRP توسط 156 شریک عملیاتی پشتیبانی می‌شود. این شركا شامل: 72 سازمان غیردولتی ملی، 73 سازمان غیردولتی بین المللی و 11 آژانس سازمان ملل متحد است که تحت نظر کمیته دائمی بین سازمانی [4](IASC) فعالیت می‌کنند.

بر اساس سطح نيازها و لزوم رسيدگي به مناطق داراي بحران، استان‌هاي مختلف اولويت‌بندي شده‌اند.

رنگ قرمز نشان دهنده استان‌هاي داراي اولويت با درجه بالا و رنگ نارنجي استان‌هاي داراي اولويت با درجه متوسط است:

در اين طرح‌، تعداد افراد نيازمند رسيدگي و ميزان مبالغ مورد نياز براي برآورده ساختن نيازهاي ضروري مردم افغانستان در خوشه‌هاي مختلف (آموزش، سرپناه، امنيت غذاي و …) برآورد شده است:

• در زمينه آموزش: طبق اين طرح، آموزش مردم افغانستان از طریق ایجاد فضاهای آموزشی موقت برای 200 هزار کودک و 10 هزار بزرگسال در سراسر کشور در چهار ماه آينده در اولویت قرار خواهد گرفت. در پاسخ به تشدید درگیری‌ها، ناامنی، آوارگی، و مکانیسم های مقابله‌ای منفی که منجر به آسیب و پیامدهای آن بر سلامت روانی افراد می شود، طبق اين برنامه 10 هزار معلم (35 درصد از آنها زن) در زمینه کمک‌های اولیه روانی آموزش داده مي‌شوند. همچنين به اجراي تعمیرات در 120 مدرسه دولتی اولویت داده خواهد شد تا به 333 هزار دانش‌آموز در اين مدارس امکان ادامه تحصیل داده شود.
• در زمينه سرپناه: بین سپتامبر و دسامبر 2021، کمک های فوری برای 87 هزار نفر در 12 استان اولویت بندی شده است که اين امر به 2.1 میلیون دلار نیاز دارد. همچنين با نزدیک شدن فصل زمستان، 25.2 میلیون دلار به طور خاص نیاز هست تا در اوایل فصل زمستان، اقداماتي همچون تهيه پوشاک زمستانی، بهسازی اضطراری سرپناه‌ها، تامين گرمایش و سوخت و تعمیر سرپناه‌ها برای دسترسی 671 هزار نفر در 21 استان انجام شود.
• در زمينه امنيت غذايي و كشاورزي: طبق اين طرح، کمک‌های غذایی فوری به 7.3 میلیون نفر از افرادي كه در وضعيت ناامني غذایی قرار دارند، از جمله افرادی که در مناطق تحت تاثیر خشکسالی قرار گرفته‌اند، در اولویت قرار دارند. این کمک‌هاي غذايي در طول دوره طولانی مدت و مصادف با دوره زمستان در کشور انجام می شود.
• در زمينه سلامت: طرح سلامت، ارائه خدمات ضروری برای حفظ سلامت 3 میلیون نفر را در طول چهار ماه آینده در اولویت قرار داده است. این خدمات شامل: سلامت باروری، مراقبت‌های بهداشتی کودکان، مراقبت از آسیب‌ها و فعالیت های واکنشي در برابر ويروس كوويد- 19 با تمرکز بر گروه‌های آسیب پذیر است.کمک های بهداشتی از طریق هر دو نوع خدمات بهداشتی استاتیک و سیار ارائه می‌شود و خدمات رساني در اين زمينه به 51 میلیون دلار هزينه نياز دارد.
• در زمينه تغذيه: در اين برنامه سعي بر اين است كه به حدود 1.2 میلیون کودک و زن مبتلا به سوء تغذیه حاد شدید و متوسط رسيدگي شود. این افراد شامل حدود 163 هزار آواره داخلي و 126 هزار و 500 نفر مازاد بر افراد تحت پوشش برنامه HRP است.
• در زمينه مراقبت: طرح مراقبت نزدیک به 500 هزار نفر را در اولویت قرار داده تا از کمک‌های مراقبت فردی یا کمک‌های نقدی برای حمایت از آسیب پذیرترین خانوارها بهره‌مند شوند. مبلغ 12.6 میلیون دلار برای انجام این فعالیت‌ها در 4 ماه آینده مورد نیاز است.
• در زمينه تامين آب شرب و بهداشت: اين طرح، تأمین آب آشامیدنی و تجهیزات اضطراری را برای 2.5 میلیون نفر در اولویت قرار داده‌ که 1.5 میلیون نفر از آنها خارج از برنامه HRP هستند. اکثریت افرادی که خارج از برنامه HRP قرار دارند، افرادی هستند که از کم آبی ناشی از تأثیر هیدرولوژیکی خشکسالی رنج می‌برند یا آوارگان جدید هستند. اين طرح در نظر دارد آب را از طریق تعمیق و بازسازی چاه‌ها، تعمیر و راه اندازی پمپ‌های دستی، بازسازی سیستم‌های خورشیدی و راه اندازی تصفیه آب اضطراری تامين كند.

به طور كلي و بر اساس مفروضاتي که در بالا توضیح داده شد، این طرح تخمین می‌زند که 606 میلیون دلار برای برآورده کردن نيازهاي ضروري مردم افغانستان تا چهار ماه آينده مورد نیاز است. با روي كار آمدن طالبان، دولت قبلی افغانستان دیگر به دلیل عدم قطعیت بودجه اقدامي نكرده است. از سوي ديگر، کمک‌های بشردوستانه و سایر کمک‌های ارائه شده توسط آژانس‌های سازمان ملل متحد و سازمان‌های غیر دولتی به دلیل نگرانی‌های امنیتی، تخلیه کارکنان، تعطیلی و عدم قطعیت‌های قانونی به شدت محدود شده است. آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد هشدار داده که “یک فاجعه انسانی” در افغانستان در حال رخ دادن است و از دولتهای کمک کننده خواسته “برای تأمین بودجه براي پاسخ به نيازهاي فوری” افغانستان عمل کنند. ایالات متحده و اتحادیه اروپا اعلام کرده‌اند که به ارائه کمک های بشردوستانه به افغانستان ادامه خواهند داد. دیده بان حقوق بشر نيز اعلام كرده تا برای جلوگیری از وخيم‌تر شدن وضعیت افغانستان، اهداکنندگان بایستي فوراً با حمایت از آژانس‌های بین المللی و گروه‌های غیردولتی که می‌توانند کمک‌های اضطراری برای تامين غذا، بهداشت و آموزش ارائه دهند، موافقت کنند و طرحی برای رسیدگی به کمک های مستقیم به مردم افغانستان اجرا كنند.

برگرفته از گزارش:

United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Affairs (OCHA). (2021). Flash Appeal Afghanistan: Immediate Humanitarian Response Gaps (September – December 2021).

[1] United Nations Assistance Mission in Afghanistan

^[2] The Inter Cluster Coordination Team

^[3] Humanitarian Response Plan

^[4] Inter-Agency Standing Committee