✍?فاطمه سوری و فهیمه بهزادی ؛ پژوهشگر رصدخانه مهاجرت ایران

در حالی‌که دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا از پذیرفتن شکست در انتخابات خودداری می­‌کند، کاخ سفید و آژانس‌­های اجرایی وی در حال رقابت برای نهایی کردن اولویت­‌های سیاستی خود قبل از روی کار آمدن بایدن در 20 ژانویه هستند. معمولا دولت­‌ها در واپسین روزهای کاری خود تلاش می‌کنند قوانین  همگام با سیاست‌های خود را با شتاب بیشتری دنبال کنند، این مقررات دقیقه نودی می­‌تواند به خوبی دست رئیس جمهور آینده را در ایجاد تغییرات سیاستی ببندد.

ترامپ با شعار انتخاباتی” اول آمریکا” سیاست‌های مهاجرتی سختگیرانه‌ای را در دوره ریاست جمهوری خود اعمال کرد. او در روزهای پایانی دولت خود نیز در پی تثبیت برخی از سیاست­‌های مهاجرتی است. موسسه سیاست مهاجرت^[1] در گزارش خود بیش از 400 اقدام اجرایی اعمال شده در دوره 4 ساله ریاست جمهوری ترامپ که مهاجرت در مرکز دستور کارهای سیاستی کاخ سفید قرار گرفته بود را برشمرده است. ممنوعیت سفر برای اتباع کشورهای مسلمان از جمله ایران، لغو قانون حمایتی از کودکان مهاجران غیر قانونی (DACA^[2] Program)، همگام با سیاست کاهش ورود پناهجویان از مرز مکزیک، محدود کردن مهاجرت‌های قانونی و مزایای آن، توسعه فعالیت‌های موظف نیروهای نظامی در مرزها، و تغییر سیاست‌های داخلی و دادگاه‌های مهاجرت همه از اقدامات کاخ سفید در دوره ترامپ بوده است. این اقدامات در حوزه‌های (1) مرزی و قوانین داخلی آمریکا (2) سیستم پناهجویی و پناهندگی و سایر برنامه‌های انسان‌دوستانه (3) اقدامات وزارت دادگستری شامل دادگاه های مهاجرت (4) تغییرات در مراحل تایید و فرایند ویزا در وزارت کشور، سازمان خدمات شهروندی و مهاجرت آمریکا (USCIS) و وزارت کار؛ و (5) پاسخ به پاندمی کرونا بوده است.

از آنجا که دولت ترامپ تقریبا همه زوایای سیستم مهاجرت آمریکا را با اقدامات اجرایی، سیاستی و مقرراتی خود تغییر داده است، اثرات گسترده ای نیز بر گروه‌های مختلف مهاجران در این کشور گذاشته است از جمله می‌توان به کاهش قابل توجه تعداد مهاجران و افزایش رد درخواست‌ها در مقایسه با متوسط دوره ریاست جمهوری قبلی اشاره کرد. برخی از این اعداد و ارقام به شرح زیر است:

• 738 هزار مهاجر خارجی کمتر با اقامت قانونی وارد آمریکا شده‌اند.
• 291 هزار پناهنده کمتر پذیرفته شده است.
• 246 هزار تغییر وضعیت به اقامت دائم کمتر انجام شده است.
• 287 هزار ویزای تبادل فرهنگی و کاری کمتر صادر شده است.
• 96 هزار پناهجو بیشتر رد شده‌اند.
• 698 هزار نفر دارندگان ویزای دانشجویی کاهش یافته است.
• 9 میلیون ویزای توریستی و تجاری کمتری صادر شده است.

سیاست‌های سختگیرانه دوره ترامپ تاثیرات مهمی بر مهاجران دانشجویی و کاری این کشور داشته است. در ادامه این سیاست‌ها در برخی از مهمترین حوزه‌ها مورد اشاره قرار گرفته است و در پایان نیز به تلاش‌های لحظه آخری ترامپ برای اعمال سیاست‌ها و قوانین مهاجرتی باقیمانده اشاره شده است.

• سیاست‌های سختگیرانه ترامپ در زمینه مهاجرت‌های دانشجویی:

از جمله چالش‌هایی که دولت ترامپ برای دانشجویان بین­‌المللی ایجاد کرد می­‌توان به این مورد اشاره کرد که ترامپ مدت زمان اقامت دانشجویان بین‌المللی در آمریکا پس از اتمام تحصیل را محدود کرد. طبق این طرح، دانشجویان بسته به ملیت خود بدون توجه به برنامه درسی می­توانند 2 تا 4 سال در آمریکا بمانند و پس از آن ویزایشان منقضی خواهد شد.

آمارها حاکی از کاهش 43 درصدی ورود دانشجویان بین‌المللی برای تحصیل به آمریکا دارد، به نوعی می­‌توان گفت تمایل دانشجویان و خانواده‌هایشان برای تحصیل در آمریکا دیگر جذابیت خود را از دست داده است. در یک سال اخیر نیز پاندمی کووید 19 به روند کاهشی جذب دانشجویان بین المللی در آمریکا سرعت بخشیده است. اقداماتی از جمله تهدید دانشجویان خارجی برای از دست دادن ویزا در صورت نداشتن کلاس­‌های حضوری در دانشگاه در دوره­ی همه­‌گیری کرونا و فرایندهای نظارتی برای ایجاد محدودیت‌های مبتنی بر زمان و نه برنامه درسی در طول ویزای دانشجویی از سیاست‌های مضر دولت ترامپ در قبال دانشجویان خارجی محسوب می‌شود که انتظار می‌­رود پیروزی بایدن این شرایط سخت برای دانشجویان بین‌المللی را تسهیل نماید.

• سیاست‌های سختگیرانه ترامپ در زمینه مهاجرت‌های کاری و اقتصادی:

ترامپ قانون جدیدی را تا اواخر ژانویه 2020 تمدید کرد که کسانی که گرین کارت (کارت سبز)  آمریکا ندارند تا آخر سال نمی­‌توانند در این کشور مشغول به کسب و کار شوند و یا به این کشور مهاجرت کنند. گرین کارت برای اتباع خارجی که اجازه اقامت دائم در آمریکا را کسب می‌کنند صادر می شود. ترامپ، صدور گرین کارت و برخی از ویزاهای کاری کشورش را تا آغاز سال ۲۰۲۱ میلادی متوقف کرد.

در فرمان اجرایی جدید دونالد ترامپ نه تنها تعلیق صدور گرین کارت تا پایان سال جاری میلادی تمدید شده است بلکه صدور چند نوع از ویزاهای کاری از جمله H1-B که اغلب برای کارکنان بخش فناوری­‌های پیشرفته صادر می‌شود نیز متوقف شده است. دولت ترامپ هدف از تمدید توقف صدور گرین کارت و وضع محدودیت برای صدور ویزاهای کاری را مقابله با بیکاری گسترده در ایالات متحده به دنبال شیوع ویروس جدید کرونا عنوان کرده است.

• سیاست‌های سخت‌گیرانه ترامپ در زمینه مهاجرت‌های اجباری و پناهجویی:

از جمله اقدامات ترامپ در این زمینه سیاست تحمل صفر می­باشد. دولت ترامپ بین آوریل و ژوئن ۲۰۱۸ مقررات سیاست «تحمل صفر» را در مرز آمریکا با مکزیک اعمال کرد، اما پیش از آن در جریان برنامه‌ای آزمایشی همان مقررات را در شهر مرزی ال پاسو در ایالت تگزاس انجام داد. بر اساس طرح دولت ترامپ، تمام افرادی که به طور غیر قانونی از مرز مکزیک وارد خاک آمریکا می‌شدند، حتی اگر تقاضای پناهندگی می‌کردند، بازداشت می‌شدند. اما از آنجا که بر اساس قوانین آمریکا، نگهداری کودکان در زندان فدرال ممنوع است، آن‌ها را از والدین‌شان جدا و به مرکزی برای نگهداری از اطفال در دفتر اسکان پناهندگان منتقل می‌کردند. چندین ماه پس از اجرای این برنامه، سیاست جداسازی کودکان مهاجر از والدین‌شان به‌ طور رسمی به پایان یافت اما کماکان این رویه دیده شد.  

بدنبال طرح فوق، دولت ترامپ طرح “در مکزیک بمان” را اجرا کرد که با اعمال برخی از سیاست­های موازی، رسیدگی به پرونده­‌های پناهندگی در مرزهای جنوبی آمریکا را غیرممکن یا دشوار کرده است. به گفته مسئولان دولت ترامپ، این طرح برای محدود کردن و دلسرد کردن افراد از ارائه ادعاهای نادرست در درخواست­های پناهندگی مؤثر بوده و روند آن را کاهش داده است. جو بایدن، رئیس جمهور منتخب آمریکا تا کنون متعهد شده است که برای سامان دادن به وضعیت خانواده‌های مهاجری که در جریان سیاست تحمل صفر از هم جدا شده‌اند، یک گروه ویژه دولتی ایجاد کند. با این حال او هنوز دراین باره که آیا به خانواده‌های مهاجر جدا افتاده فرصت سفر به آمریکا برای پیوستن به فرزندان خود و پیگیری درخواست پناهندگی، داده خواهد شد یا خیر اعلام نظر نکرده است.

تصویر 1: اثر هنری که برای اعتراض به جداسازی کودکان مهاجران از پدر و مادرشان در جریان طرح «تحمل صفر» دولت ترامپ، در برابر کاخ سفید قرار داده شد (عکس از یورونیوز)

اقدام دیگر ترامپ علیه جنبش دریمر (رویاپردازان یا Dreamer) می­باشد؛ افراد خارجی که تا قبل از ژانویه 2007 زیر سن 15 سالگی بدون ویزای قانونی به آمریکا وارد شده‌اند و وضعیت اقامتی ثابتی ندارند، برای حقوق خود مبارزه می­کنند و از حمایت بخشی از جامعه مدنی آمریکا برخوردار می‌باشند. باراک اوباما، رئیس جمهوری سابق آمریکا، با تصویب برنامه ای در سال 2010 راه حمایت از مهاجران خردسال متعلق به این جنبش را هموار کرده بود که دونالد ترامپ در سال 2017 برنامه یاد شده را ملغی اعلام کرد.

علاوه بر این سیاست‌ها، تلاش­‌های لحظه آخری دولت ترامپ در اعمال محدویت­‌های مهاجرت قابل توجه است؛ در ادامه به برخی از بحث ­برانگیزترین و مهمترین مقرراتی که در حوزه مهاجرت از طریق آژانس‌­های فدرال و کاخ سفید در روزهای پایانی دولت ترامپ پیش می‌­رود، اشاره شده است. که شامل قوانین پیشنهادی، یا قوانینی که حین یا بعد از انتخابات پیگیری آنها شروع شده و قوانینی که در مراحل نهایی شدن قرار دارند، می‌شود.

قوانین نهایی شده در زمینه مهاجرت در هفته‌­های پایانی دولت ترامپ:

1. محدود کردن ویزای کار مهاجران با مهارت بالا از طریق افزایش حداقل دستمزد برای دارندگان ویزا:

این قانون که بلافاصله پس از ابلاغ در 8 اکتبر به اجرا درآمد و دوره نظرخواهی عمومی را تا 9 نوامبر گذراند، روال‌های میزان پرداخت به مهاجران از سوی کارفرمایان را برای حمایت از ویزای موقت کاری مهارت بالا “H-1B” دستخوش تغییر نمود. استانداردهای جدید دستمزد، بسیار بالاتر تعیین شد و بسیاری از مهاجران ناگهان غیر مجاز شده و از محدوده شمول این ویزا خارج شدند.

• کاهش دستمزد کارگران مهاجر کشاورزی: این قانون مولفه‌های تعیین مبلغی که کارفرمایان باید به کشاورزان مهاجر با ویزای کار موقتH-2A  پرداخت کنند را تغییر داده و آن را برای مدت دو سال ثابت نگه می‌­دارد. گروه‌های کارگر کشاورزی با این تغییر مخالفت می­‌کنند و بر این باورند که این تغییر هم دستمزد کارگران متولد ایالات متحده و  هم کارگران مهاجر را با وجود کمبود نیروی کار کشاورزی در بحبوحة پاندمی COVID-19 کاهش می‌دهد.
• محدودیت شرایط برای ویزاهای کاری با مهارت بالا از طریق سختگیری در الزامات آموزشی: این آئین‌­نامه که در اکتبر 2020 به عنوان یک “قانون نهایی موقت” برای اجرا در دسامبر منتشر شد، الزامات حمایت از مهاجران برای دریافت ویزاهای کاری با مهارت بالا را برای کارفرمایان افزایش داده است. سوابق آموزشی بالاتری برای این مشاغل تعریف کرد و مشاغل خارج از سایت (دارای امکان دورکاری بالا) را که در درخواست های ویزا با موشکافی بیشتری بررسی می‌شوند) بیشتر کرد.
• الزام برخی توریست­‌ها برای سفر به امریکا برای ارسال اوراق قرضه با هدف خروج آنها از ایالات متحده قبل از منقضی شدن ویزا: این قانون نهایی موقت، که از دسامبر 2020 اجرایی شده است، یک برنامه آزمایشی است که به وزارت کشور اجازه می­دهد از برخی مسافران به مقصد ایالات متحده با ویزاهای توریستی یا تجاری تا 15 هزار دلار به عنوان اوراق قرضه وثیقه بگیرد، که هنگام خروج آنها از ایالات متحده به آن‌ها پس داده شود. این قانون برای جلوگیری از ماندن در این کشور پس از انقضای ویزا تصویب شده است.
• محدودسازی زمینه‌های واجد شرایط پناهنده بودن در امریکا:

این قانون بسیاری از موارد مورد استفاده در درخواست‌های پناهندگی را که توسط وزارت دادگستری ترامپ تعیین شده است کدگذاری میکند و دولت بایدن را برای برگرداندن تغییرات با مشکل مواجه خواهد کرد. این قانون به طور ویژه بسیاری از استدلال‌های معمول مورد استفاده پناهجویان آمریکای لاتین را رد کرده است.

قوانین نهایی در دست بررسی کاخ سفید:

1. منع قضات از بکارگیری اختیارات قضایی برای مختومه کردن پرونده‌­های مهاجرتی : این قانون توانایی قضات مهاجرت را در مختومه کردن پرونده مهاجران و همچنین توقف دستور اخراج مهاجران از بین می­‌برد. مختومه کردن پرونده‌ها که اغلب توسط دولت اوباما استفاده می­‌شد، دولت ترامپ جلوی استفاده قضات از مختومه کردن پرونده ها را گرفته است و اکنون تلاش می­‌کند که احیای آنها را برای رئیس جمهور منتخب جو بایدن بسیار دشوارتر نماید.
2. محدودیت کامل زمینه­‌های واجد شرایط بودن پناهندگی: این قانون بسیاری از موارد قبلی را که وزارت دادگستری ترامپ جهت محدود کردن شرایط پناهندگی تعیین کرده است را کدگذاری می­‌کند و لغو این تغییرات را برای دولت بایدن دشوارتر می‌­کند. این قانون به طور خاص بسیاری از استدلال­‌های رایج مورد استفاده توسط مهاجران آمریکای مرکزی را که درخواست پناهندگی می‌­کنند، را رد می­کند.
3. دشوار نمودن تهیه درخواست‌های پناهجویی و ساده کردن انتخاب شواهد برای قضات

این قانون ارائه مدرک برای پناهجویی را در پرونده‌های حقوقی شان دشوارتر می‌کند و زمان در اختیار آنان را برای ایجاد پرونده کاهش می‌دهد و گزینش و انتخاب شواهد قابل بررسی را برای قضات تسهیل می‌نماید.

قوانین در مرحله پیشنهاد:

1. سخت­‌تر کردن بررسی دوباره پرونده­‌های مهاجران: برای بسیاری از مهاجران به دلیل از دست دادن زمان دادرسی، فرمان اخراج صادر می­شود که اغلب به دلیل خطای مهاجران نبوده است. این قانون برای این قبیل مهاجران که بدنبال بررسی مجدد پرونده‌­هایشان و گره­‌گشایی کارشان می­‌باشند کار را سخت­‌تر می­‌کند.
2. اجبار جلسات دادرسی جهت اخراج برخی از مهاجرانی که درخواست‌های در حال رسیدگی وضعیت قانونی دارند: این قانون با باز تعریف “دلیل مناسب” برای به تعویق انداختن جلسه دادرسی برای اخراج برای مهاجران مشکل ایجاد می‌­نماید. این قانون، مانع از به تعویق انداختن جلسات دادرسی اخراج توسط قضات تا تعیین نتیجه درخواست‌های بررسی وضعیت قانونی این افراد می‌شود.
3. ممنوعیت اجازه کار برای مهاجران با دستور اخراج: برخی از مهاجرانی که دستور اخراج  قطعی را دریافت می­‌کنند، گاهی به دلیل عدم پذیرش از کشورهای مبدا، مجبورند برای مدتی در ایالات متحده بمانند. این قانون مانع کار قانونی این مهاجران در ایالات متحده در این مدت می‌شود. دوره اظهارنظر کوتاه برای این قانون پیشنهادی در اواسط دسامبر به پایان می­‌رسد، و بعید به نظر می­‌رسد قبل از اجرا، نهایی شود، هر چند این امر غیرممکن نیست.

با بررسی قوانین بالا می‌­توان گفت، در واقع دولت ترامپ می­‌خواهد آنچه را شروع کرده، تمام کند و به هر ترتیبی که شده قدرت ماندگاری به سیاست‌های مهاجرتی خود بدهد؛ ترامپ که در سال 2016 کارزار انتخاباتی خود را با اتخاذ مواضع سختگیرانه نسبت به برنامه مهاجرتی به آمریکا کلید زد تا آخرین لحظات آن را پیگیری می­‌کند. از طرف دیگر مسئولان دولت ترامپ سیاست­‌های دولت را در محدود کردن روند مهاجرت به آمریکا به نوعی ارتقای استانداردهای ورود به آمریکا می­‌دانند که از رهگذر اقدامات اجرایی و قانونگذاری حاصل خواهد شد.

مراجع

https://projects.propublica.org/trump-midnight-regulations/

https://per.euronews.com

https://www.dw.com/fa-ir/

https://www.asriran.com/fa/news/754457/

https://www.mehrnews.com/news/5072880

https://www.studyinternational.com/news/biden-international-students-in-the-us/

https://www.cato.org/blog/visualizing-4-year-assault-legal-immigration-trends-biden-must-reverse-0

https://www.migrationpolicy.org/news/mpi-report-catalogs-immigration-executive-actions-trump-presidency

https://www.migrationpolicy.org/sites/default/files/publications/MPI_US-Immigration-Trump-Presidency-Final.pdf

---

[1]  Migration Policy Institute

[2] Deferred Action for Childhood Arrivals  در طرح داکا، که در سال ۲۰۱۲ در دولت باراک اوباما پیشنهاد شد و به اجرا در آمد. فرزندان مهاجران غیرقانونی توانستند از کار در بازار سیاه و مخفی شدن نجات پیدا کنند، در دانشگاه ثبت نام کرده و یا درخواست گواهینامه رانندگی کنند و از همه مهم تر اجازه کار در خاک آمریکا را داشته باشند. البته اجازه نمی داد این افراد درخواست شهروندی کنند.