اگرچه نوسانات اقتصادی، تحریمها و محدودیتهای اخذ ویزا از دلایل افزایش انگیزه برای اخذ اقامت یا شهروندی از طریق سرمایهگذاری است، اما آمار و ارقام نشان میدهد، این تمایل تنها مختص به اتباع کشورهای در حال توسعه همچون ایران نیست و این روند یکی از ویژگیهای حرکت به سمت جهانی شدن است.
گزارشهای منتشرشده از مرکز آمار ترکیه نشان میدهد تعداد ایرانیهایی که طی شش ماه ابتدایی سال ۲۰۱۹ اقدام به اخذ تابعیت این کشور از طریق خرید ملک کردهاند، ۱۵۰ درصد در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته افزایش یافته است.
اما آیا فقط ایرانیها تمایل به خرید ملک در کشورهای دیگر با هدف استفاده از مزایای اقامت در آن کشورها را دارند؟ رصدخانه مهاجرت ایران در مقالهای به این پرسش پاسخ داده است.
نمودار زیر سهم چین از تعداد درخواستها برای ویزای سرمایهگذاری را نشان میدهد:
برخورداری از امکان سفر بدون ویزا به کشورهای مختلف اگرچه یک حق نیست اما یک امتیاز محسوب میشود. بنابراین، افراد بهویژه اتباع کشورهایی که با محدودیتهای بیشتری در این زمینه روبرو هستند، تمایل دارند تا از طریق کسب تابعیت و اخذ پاسپورت کشورهای دیگر سفرهای خود را تسهیل کنند.
دولتها بر مبنای مناسبات اقتصادی و سیاسی موافقتنامههای لغو ویزای جانبه میان کشورها را منعقد میکنند.
بر ساس گزارش رسانههای ترکیه، تنها ایرانیها در طرح کسب اقامت و تابعیت از طریق سرمایهگذاری در املاک اقدام نکردهاند. علاوه بر اتباع کشورهای خاورمیانه، افغانستان، آذربایجان و چین، اتباعی از کانادا، آمریکا، روسیه و استرالیا هم در این فهرست قرار دارند.
در عین حال، از بیش از ۱۲۲ هزار نفری که در سال ۲۰۱۷ تابعیت آلمان را کسب کردند، ۳۹ هزار نفر اتباع دیگر کشورهای اتحادیه اروپایی بودند که با حفظ تابعیت اولیه خود، تابعیت آلمان را هم کسب کردند.
روی دیگر این فرآیند، کسب درآمد دولتها از برنامههای اعطای اقامت از طریق سرمایهگذاری است. میتوان گفت، در سالهای اخیر نه تنها روند تقاضای مهاجرت از چنین روشی رو به افزایش است، بلکه عرضه برامههای مهاجرتی اعطای اقامت یا شهروندی هم افزایش یافته است. این برنامهها معمولا در یک بازه زمانی چندساله اجرا میشود و پس از مدتی بسته خواهد شد.
بهعنوان مثال، هنگکنگ در سال ۲۰۰۳، از طریق اعطای اقامت بلندمدت به ۳۵ هزار چینی توانست حدود ۳۸ میلیارد دلار خسارت ناشی از رکود اقتصادی را جبران کند.
برنامه مهاجرت از طریق سرمایهگذاری کانادا هم در سال ۱۹۸۶ آغاز شد. کانادا طی ۳۰ سال حدود ۵۰ هزار مهاجر سرمایهگذار را با میلیاردها دلار سرمایه جذب کرد.
در ترکیه نیز گزارشها نشان میدهد اتباع خارجی با خرید ملک در شش ماه اول سال جاری سه میلیارد دلار به اقتصاد این کشور تزریق کردهاند.
در یونان هم که از سال ۲۰۰۸ با رکود اقتصادی مواجه بود، برنامه «ویزای طلایی» و ارائه اقامت پنج ساله قابل تمدید در قبال سرمایهگذاری حداقل ۲۵۰ هزار یورو در خرید ملک، سبب رونق اقتصادی و افزایش ۱۱ درصدی متوسط قیمت املاک مسکونی در این کشور در سال ۲۰۱۹ شد.
در واقع میتوان نتیجهگیری کرد، امروزه پذیرش تابعیت دوگانه و چندگانه از سوی کشورها یکی از ویژگیهای حرکت به سمت جهانی شدن است. اگرچه نوسانات اقتصادی، تحریمها و محدودیتهای اخذ ویزا از دلایل افزایش انگیزه برای اخذ اقامت یا شهروندی از طریق سرمایهگذاری است اما این تمایل تنها مختص به اتباع کشورهای در حال توسعه همچون ایران نیست.
تهیه شده در رصدخانه مهاجرت ایران