گزارش مهاجرتهای بینالمللی کشورهای OECD (INTERNATIONAL MIGRATION OUTLOOK 2019) که در شهریور 1398 انتشار یافته است چشماندازی از آخرین تحولات جهانی در زمینه مهاجرتهای بینالمللی اعم از مهاجرتهای دانشجویی یا پناهجویی را ارائه میدهد. با توجه به اینکه OECD شامل 36کشور جهان است و بخش عمده مهاجرتهای بینالمللی به این کشورها اتفاق میافتد، یافتههای گزارش مهاجرتهای بینالمللی کشورهای OECD اهمیت بسیار زیادی دارد.
براساس این گزارش، تعداد پناهجویان ثبتنام شده در سال 2018در کشورهای OECD در مقایسه با سال 2017 کاهش 14درصدی داشته و از 1.26 میلیون به 1.09 میلیون پناهجو رسیده است. بیشترین کاهش از نظر تعداد پناهجویان ثبتنام شده در سال 2018 در مقایسه با سال2017 بهترتیب در کشورهای ایالات متحده، ایتالیا و آلمان اتفاق افتاده اما از نظر درصد پناهجویان جدید بیشترین کاهش مربوط به کشور مجارستان با 80درصد بوده است. در طرف مقابل کشورهای اسپانیا و فرانسه با افزایش جزئی تعداد پناهجویان جدید در سال 2018مواجه بودهاند. از نظر درصد تغییرات بیشترین افزایش در تعداد پناهجویان جدید در سال 2018 مربوط به کشور مکزیک بوده است که در مقایسه با سال 2017 افزایش 103درصدی را نشان میدهد.
کشور ترکیه همچنان میزبان بیشترین پناهجویان است که اغلب آنها را پناهجویان سوری تشکیل میدهند که وضعیت آنها بهصورت حمایت موقت (Temporary protection) ثبت میشود. در سال 2018تعداد 156هزار پناهجوی سوری جدید در این کشور ثبت شده است که در مقایسه با سال 2017(تعداد 550هزار پناهجوی جدید) با کاهش زیادی روبهرو شده است. بهطور کلی تعداد پناهجویان جدید ثبت شده در ترکیه در سال 2018 در مقایسه با سال 2017 کاهش 32درصدی را نشان میدهد.
در سال 2018کشورهای افغانستان، سوریه و عراق اصلیترین مبدأ پناهجویان بودهاند که در مجموع 20درصد پناهجویان ثبت شده در کشورهای OECD در سال2018 را شامل میشوند. تعداد پناهجویان جدید ثبت شده افغانستانی در این کشورها نزدیک به 100هزار نفر بوده است و پس از آن پناهجویان سوری با 80هزار و پناهجویان عراقی با 60هزار نفر در رتبههای بعدی قرار داشتهاند. نکته مهم در ارتباط با پناهجویان سوری کاهش تعداد پناهجویان جدید ثبت شده به پایینترین میزان از سال2014 تاکنون است. کاهش 30درصدی ثبتنام پناهجویان عراقی در کشورهای OECD در سال 2018 در مقایسه با سال2017 یکی دیگر از مهمترین تحولات در ارتباط با پناهجویان در سطح منطقهای و جهانی است.
بیشترین تعداد پناهجوی ثبت شده در سال 2018 در کشورهای OECD مربوط به ایالات متحده آمریکا (با 254هزار درخواست جدید) بوده است که در مقایسه با سال 2017(330هزار پناهجوی جدید) روند کاهشی داشته است. نصف پناهجویان ثبت شده در آمریکا در سال 2018بهترتیب مربوط به کشورهای السالوادور، گواتمالا، ونزوئلا و هندوراس است. آلمان دومین مقصد پناهجویان جدید در سال 2018در بین کشورهای OECD است و پناهجویان سوری، عراقی و ایرانی بهترتیب 3 کشور اصلی مبدأ پناهجویان ثبت شده در این کشور بودهاند. کشورهای فرانسه، ترکیه و یونان بهترتیب در رتبههای بعدی از نظر تعداد پناهجویان جدید در سال 2018 در بین کشورهای OECD بودهاند.
تعداد پناهجویان پذیرش شده از طریق برنامه اسکان مجدد در کشورهای OECD نیز از سال 2017 تا 2018 با روند کاهشی روبهرو بوده؛ بهطوریکه تعداد افراد پذیرش شده از طریق اسکان مجدد از 65هزار نفر به 55هزار نفر رسیده است. ایالات متحده، کانادا، بریتانیا، فرانسه و سوئد بهترتیب مقاصد اصلی پناهجویان از طریق برنامه اسکان مجدد بودهاند. بیشترین کاهش از نظر تعداد پناهجویان پذیرش شده از طریق برنامه اسکان مجدد مربوط به آمریکا (80درصد کاهش) است.
منبع: UNHCR و Eurostat
نویسنده: داوود عیوضلو / پژوهشگر ارشد حوزه مهاجرت های اجباری و پناهجویی
تهیه شده در رصدخانه مهاجرت ایران